Financiële Participatiemonitor 2023: lokaal eigendom bij windparken in de lift

De Financiële Participatiemonitor over 2023 laat een stijgende trend van lokaal eigendom in windparken zien. De jaarlijkse monitor, uitgevoerd door AS I-SEARCH en Bosch & van Rijn,  werd 6 januari samen met de Kamerbrief over ontwikkeling van zonne-energie gepubliceerd. De monitor geeft inzicht in de toepassing van financiële participatie bij wind- en zonprojecten. AS I-SEARCH en Bosch & van Rijn doen sinds 2019 onderzoek naar de mate van financiële participatie bij Nederlandse wind- en zonprojecten.

In het Klimaatakkoord van 2019 werd afgesproken dat in 2030 de helft van de hernieuwbare energieproductie in Nederland lokaal eigendom moet zijn. Dit streven draagt bij aan gelijkwaardige samenwerking tussen marktpartijen en lokale gemeenschappen en bevordert de maatschappelijke acceptatie van duurzame energieprojecten.

Onze bijdrage

De nieuwste Financiële Participatiemonitor 2023 laat zien dat er bij windparken vooruitgang wordt geboekt richting het streefdoel van 50% lokaal eigendom. In 2023 werden in totaal vijftien windparken ontwikkeld. Bij dertien windparken is er sprake van (gedeeld) eigendom met een lokale partij. Het totale lokale eigendomsaandeel tot en met 2023 (van alle geanalyseerde windparken sinds 2015) komt uit op 40,5%. Bij zonneparken gaat het iets minder snel: het aandeel lokaal eigendom bij zonneparken (bij projecten gerealiseerd sinds 2015) komt uit op 22%. Wel bieden steeds meer zonneparken een vorm van financiële participatie aan, wat duidelijk naar voren komt in de toename van de omgevingsfondsen bij zonneparken.

Zijn de geobserveerde verschuivingen een effect van het klimaatakkoord? Voor zonprojecten was de verwachting dat de effecten van het klimaatakkoord zichtbaar zouden moeten zijn, omdat veel van de gerealiseerde parken na het klimaatakkoord gestart zijn met de planologische voorbereiding. Een overduidelijk effect van het Klimaatakkoord op het lokale eigendom van zonneparken tekent zich in het onderzoek echter nog niet af. Vanwege de langere doorlooptijd bij de ontwikkeling van windparken wordt het eerste effect van het klimaatakkoord verwacht circa 2026-2027. Toch is bij windparken al een duidelijke toename van lokaal eigendom te zien, mede door de ontwikkeling van grote windparken in Flevoland, waar agrariërs de hoofdaandeelhouders zijn. Deze agrariërs waren vóór die tijd al eigenaren van eigen solitaire windmolens of kleinschalige parken in het gebied die door de nieuwe windparken vervangen zijn (repowering). Deze ontwikkeling was al in gang gezet voor het Klimaatakkoord en is dus niet zonder meer toe te schrijven als een gevolg van het Klimaatakkoord.

Het resultaat

Bosch & van Rijn waardeert de succesvolle samenwerking met AS I-SEARCH en is nauw betrokken bij de ontwikkeling van financiële participatie voor lokale energieprojecten in Nederland. Wil je weten hoe jouw project kan bijdragen aan meer lokaal eigendom in Nederland? Neem contact op met Floris Moerkens (Bosch & van Rijn) of Anne Marieke Schwencke (AS I-Search).

Meer weten over de werking van financiële participatie in Nederland? In onze vorige nieuwsbrief verscheen een uitgebreide terugblik over 10 jaar financiële participatie in Nederland. In de Lokale Energie Monitor die ook jaarlijks wordt uitgevoerd door AS I-Search voor Klimaatstichting HIER en Energie Samen, is daarnaast veel informatie te vinden over de invulling van lokaal eigendom door energiecoöperaties.